GAPS diyeti nedir, faydaları nelerdir?

GAPS diyeti, "Gut and Psychology Syndrome" kelimelerinin baş harflerinden oluşan ve bağırsak sağlığı ile psikolojik sağlık arasındaki ilişkiyi vurgulayan bir diyet programıdır. Bu diyet, bağırsak sağlığına odaklanarak sindirim sistemi bozukluklarından kaynaklanan çeşitli sağlık sorunlarının tedavisine yardımcı olmayı amaçlar.

GAPS diyeti, doğal, taze ve organik gıdaların tüketimini teşvik eder ve işlenmiş, rafine edilmiş, hazır gıdalardan, şekerli gıdalardan, glutenli tahıllardan, süt ürünlerinden, nişastalı sebzelerden ve bazı meyvelerden kaçınmanızı önerir. Bunun yerine, probiyotikler, prebiyotikler, kolajen, kemik suyu ve diğer besin takviyelerini içeren bir diyet programıdır.

GAPS diyetinin temel prensipleri arasında, bağırsak florasını yeniden dengelemek, bağırsaklardaki inflamasyonu azaltmak ve toksinlerin vücuttan atılmasına yardımcı olmak yer alır. Bu diyetin uygulanması bazı kişilere fayda sağlamakla birlikte, herkes için uygun olmayabilir ve uzman bir sağlık uzmanı tarafından takip edilmelidir.

GAPS diyetini kimler uygulayabilir?

GAPS diyeti, sindirim sistemi bozukluklarından kaynaklanan sağlık sorunlarına sahip kişiler için önerilen bir diyet programıdır. Bu hastalıklar arasında irritabl bağırsak sendromu (IBS), çölyak hastalığı, sızıntılı bağırsak sendromu, alerjiler, astım, otizm spektrum bozukluğu (ASD) ve depresyon gibi sindirim sistemi bozukluklarına bağlı psikolojik problemler yer alır.

Ayrıca, bağırsak florasının dengesizliği ve sindirim sorunları, bağışıklık sisteminin düzgün çalışmasını engelleyebileceğinden, bağırsak sağlığının geliştirilmesi, bağışıklık sistemini güçlendirmek ve genel sağlığı iyileştirmek için de uygulanabilir.

Ancak, herkes için uygun olmayabilir. Özellikle, kronik sağlık sorunları olan kişiler veya şiddetli bir şekilde dehidrate olan kişiler bu diyeti uygulamadan önce bir sağlık uzmanıyla konuşmalıdır. Ayrıca, hamile veya emziren kadınlar, çocuklar ve yaşlılar gibi özel durumları olan kişiler de diyeti uygulamadan önce doktorlarıyla görüşmelidir.

GAPS diyetinin faydaları

GAPS diyeti, bağırsak sağlığını geliştirmeye yardımcı olabilir ve sindirim sistemi bozukluklarından kaynaklanan bir dizi sağlık sorununun tedavisine yardımcı olabilir. Bazı potansiyel faydalar şunları içerir:

Sindirim sistemi sağlığını iyileştirme: GAPS diyeti, bağırsak florasının dengelenmesine yardımcı olabilir ve sindirim sistemi sorunlarının tedavisine yardımcı olabilir.

Bağışıklık sistemi güçlendirme: Bağırsak florasının sağlıklı bir şekilde yeniden dengelenmesi, bağışıklık sisteminin daha iyi çalışmasına yardımcı olabilir ve bağışıklık sistemi fonksiyonlarını geliştirebilir.

Otizm spektrum bozukluğu tedavisi: GAPS diyeti, otizm spektrum bozukluğu olan bazı çocuklar için faydalı olabilir ve belirtileri hafifletebilir.

Depresyon ve anksiyete tedavisi: Bağırsak sağlığı ve psikolojik sağlık arasındaki bağlantı nedeniyle, GAPS diyeti, depresyon ve anksiyete semptomlarını hafifletmeye yardımcı olabilir.

Alerji ve astım semptomlarının hafifletilmesi: GAPS diyeti, alerji ve astım gibi solunum yolu rahatsızlıkları için faydalı olabilir ve semptomların hafiflemesine yardımcı olabilir.

Ancak, GAPS diyetinin etkileri üzerine yeterince araştırma yapılmadığından, diyetin sağlık faydaları tam olarak belirlenmemiştir. Ayrıca, herkes için uygun olmayabilir ve özellikle kronik sağlık sorunları olan kişiler, diyeti uygulamadan önce bir sağlık uzmanıyla görüşmelidir.

GAPS diyetinde ne yenir?

GAPS diyeti, çeşitli taze ve organik yiyecekler içeren bir beslenme programıdır. Diyet, sindirim sistemi bozukluğu olan kişilerin bağırsak florasını iyileştirmek ve sindirim sistemi rahatsızlıklarının semptomlarını azaltmak için tasarlanmıştır. GAPS diyetinde, şunları tüketmek önerilir:

Et: Özellikle çiftlik hayvanları tarafından üretilen doğal, organik etler tercih edilir. Kuzu, dana, tavuk, hindi, ördek ve balık dahil olmak üzere çeşitli et türleri tüketilebilir.

Sebzeler: Yeşil yapraklı sebzeler, karnabahar, brokoli, kabak, pancar, havuç, tatlı patates, ıspanak ve lahana gibi çeşitli sebzeler, GAPS diyetinde tüketilebilir.

Meyveler: Çeşitli meyveler, özellikle organik olanlar, tüketilebilir. Elma, armut, muz, avokado, çilek, kiraz ve kavun gibi meyveler önerilir.

Fermente gıdalar: GAPS diyetinde fermente edilmiş gıdalar önemlidir, çünkü bağırsak florasının dengelenmesine yardımcı olabilirler. Yoğurt, kefir, turşu, fermente sebzeler ve fermente etler gibi gıdalar tüketilebilir.

Kemiğin içindeki besinler: Özellikle kemik suyu, GAPS diyetinde önemli bir role sahiptir. Kemik suyu, sindirim sistemi bozukluğu olan kişilerin bağırsak sağlığına yardımcı olabilir.

Yağlar: Saf tereyağı, hindistan cevizi yağı, zeytinyağı ve avokado yağı gibi sağlıklı yağlar, GAPS diyetinde tüketilebilir.

Diğerleri: GAPS diyetinde yumurta, fındık, tohumlar ve baharatlar da tüketilebilir.

Diyette çıkartılması gereken yiyecekler arasında işlenmiş gıdalar, şekerli gıdalar, mısır şurubu, tahıllar, süt ve süt ürünleri, patates, bakliyat, nişastalı sebzeler, glütensiz yiyecekler, tütsülenmiş etler ve işlenmiş yağlar yer alabilir. Ancak, diyet programı kişisel ihtiyaçlara ve sağlık durumuna göre değişebilir ve kişinin doktoru veya beslenme uzmanı tarafından belirlenmelidir.

GAPS diyetinde yasaklı yiyecekler

GAPS diyeti, belirli yiyecekleri tüketmekten kaçınarak bağırsak sağlığını iyileştirmeyi amaçlayan bir diyet programıdır. Yasaklı yiyecekler, diyetin amacını engelleyebilecek yiyeceklerdir. GAPS diyetinde yasaklı yiyecekler arasında şunlar yer alabilir:

Tahıllar: Buğday, arpa, çavdar, yulaf, pirinç ve mısır gibi tahıllar, GAPS diyetinde yasaktır.

Şekerli gıdalar: Kola, şeker, tatlandırıcılar, şekerleme, tatlılar ve çikolata gibi şekerli gıdalar diyetten çıkarılmalıdır.

Süt ve süt ürünleri: Yoğurt, peynir, süt, dondurma ve diğer süt ürünleri GAPS diyetinde yasaklıdır.

Baklagiller: Fasulye, mercimek, nohut ve diğer baklagiller, diyet programında önerilmez.

Nişastalı sebzeler: Patates, tatlı patates, mısır, kabak ve diğer nişastalı sebzeler diyetten çıkarılmalıdır.

İşlenmiş gıdalar: İşlenmiş gıdalar, özellikle trans yağlar, koruyucular ve diğer katkı maddeleri içeren gıdalar, diyet programında yer almamalıdır.

Glütensiz ürünler: GAPS diyetinde glütensiz ürünler önerilmez, çünkü genellikle nişasta ve şeker içerirler.

Tütsülenmiş etler: Tütsülenmiş etler, nitratlar ve nitritler gibi sağlıksız katkı maddeleri içerirler ve GAPS diyetinde yasaklıdır.

Yukarıdaki yiyecekler, GAPS diyetinin hedeflerine zarar verebilir ve bağırsak sağlığınızı etkileyebilir. Ancak, diyet kişisel ihtiyaçlara ve sağlık durumuna göre değişebilir ve kişinin doktoru veya beslenme uzmanı tarafından belirlenmelidir.

GAPS diyetine uygun 3 günlük menü

Tabii, işte GAPS diyetine uygun 3 günlük bir menü:

1. Gün

Kahvaltı: Meyveli yoğurt (ev yapımı yoğurt ve taze meyvelerle yapılmış), bal, badem ezmesi ve ceviz ile.

Ara öğün: Havuç çubukları ve humus (nohut ezmesi, sarımsak, limon suyu, tahin ve zeytinyağı ile yapılmış).

Öğle yemeği: Baharatlı tavuk çorbası (ev yapımı tavuk suyu, havuç, kereviz, soğan, sarımsak, baharatlar ve çam fıstığı unu ile yapılmış) ve roka salatası (zeytinyağı ve limon suyu ile).

Ara öğün: Hindistan cevizi sütü (ev yapımı) ve bir avuç fındık.

Akşam yemeği: Fırında somon (zeytinyağı, limon suyu, sarımsak ve taze otlar ile marine edilmiş) ve buharda pişmiş sebzeler (brokoli, kabak, havuç ve karnabahar).

2. Gün

Kahvaltı: Yumurta omleti (baharatlar ve sebzelerle yapılmış) ve ev yapımı kefir (gözenekli kıvamda yoğurt) ile.

Ara öğün: Fındık, kuru meyve ve taze meyve salatası.

Öğle yemeği: Domates soslu kıymalı patlıcan yemeği (ev yapımı domates sosu, kıyma, patlıcan ve baharatlar ile) ve buharda pişirilmiş sebzeler.

Ara öğün: Kuru kayısı, fındık ve bir avuç siyah zeytin.

Akşam yemeği: Tavuk but (fırında pişirilmiş, taze baharatlar, zeytinyağı ve limon suyu ile marine edilmiş) ve kızarmış Brüksel lahanası (zeytinyağı ve baharatlar ile).

3. Gün

Kahvaltı: Kereviz püresi (kereviz, sarımsak, tereyağı ve taze otlar ile yapılmış) ve çırpılmış yumurta.

Ara öğün: Ev yapımı yoğurt (sade) ve bir avuç taze meyve.

Öğle yemeği: Tavuklu sebze yemeği (ev yapımı tavuk suyu, sebzeler, baharatlar ve taze otlar ile yapılmış) ve salata (marul, roka, salatalık ve zeytinyağı-limon suyu sosu ile).

Ara öğün: Kuru kayısı ve fındık.

Akşam yemeği: Fırında pişirilmiş hindi (taze baharatlar, zeytinyağı ve limon suyu ile marine edilmiş) ve buharda pişirilmiş sebzeler (brokoli, karnabahar ve havuç).