Hafta Sonu Savaşçıları: Egzersiz rutini beyin sağlığına nasıl katkı sağlıyor?

Hafta sonu savaşçıları olarak tanımlanan, fiziksel aktivitelerini haftanın bir veya iki gününe sıkıştıran bireyler, düzenli egzersiz yapanlarla aynı derecede beyin sağlığı avantajlarından faydalanıyor. Bu bireyler, demans, felç, Parkinson hastalığı ve depresyon gibi zihinsel ve nörolojik rahatsızlıkların risklerini azaltmada benzer sonuçlar elde ediyor.

Yeni bir araştırma, haftalık fiziksel aktivitenin bir veya iki güne yoğunlaştırılmasının, bilişsel gerileme ve demans riskini azaltabileceğini gösteriyor. British Journal of Sports Medicine’de yayımlanan bu çalışma, hafta sonu savaşçılarının, hafta boyunca egzersiz yapanlarla kıyaslandığında hafif bilişsel bozukluk (MCI) geliştirme riskinde benzer azalmalar gösterdiğini ortaya koydu.

Çalışma, Mexico City Prospektif Araştırması’ndan elde edilen verilere dayanıyor ve 1998-2004 ile 2015-2019 yılları arasında yapılan anketlere katılan yaklaşık 10.033 kişiyi kapsıyor. Araştırmada şu üç grup incelendi:

• Egzersiz yapmayanlar (%26 oranında MCI vakası),

• Haftada birkaç kez egzersiz yapanlar (%18,8 oranında MCI vakası),

• Sadece hafta sonu egzersiz yapanlar (%14 oranında MCI vakası).

Sonuçlar, düzenli egzersiz yapmanın ya da hafta sonlarına sıkıştırılmış bir egzersiz rutini oluşturmanın beyin sağlığı üzerindeki olumlu etkilerinin birbirine çok yakın olduğunu ortaya koyuyor. Bu olumlu etkiler arasında beyin plastisitesinin artması, hafıza ve yürütme işlevlerindeki iyileşmeler dikkat çekiyor.

Nörolojik ve psikolojik faydalar

Daha önce yapılan çalışmalar kardiyovasküler sağlık ve yaşam süresi üzerine odaklanırken, yakın tarihli başka bir araştırma, hafta sonu savaşçılarının zihinsel sağlık ve nörolojik durumlar üzerindeki etkisini inceledi. Bu çalışma, İngiltere’deki UK Biobank verilerine dayanarak 75.000 katılımcıyı analiz etti ve hafta sonu savaşçılarının felç, demans, Parkinson hastalığı ve anksiyete gibi durumlarda önemli risk azalması sağladığını ortaya koydu:

• Demans riski %23 oranında azaldı.

• Felç riski %13 oranında düştü.

• Parkinson hastalığı riski %49 oranında azaldı.

• Depresyon riski %26, anksiyete riski %28 oranında azalma gösterdi.

Araştırmacılar, katılımcıları fiziksel aktivite düzeylerine göre üç gruba ayırdı:

1. Aktif Olmayanlar: Haftada 150 dakikadan az fiziksel aktivite yapanlar,

2. Düzenli Olarak Aktif Olanlar: Haftada 150 dakika veya daha fazla fiziksel aktivite yapanlar,

3. Hafta Sonu Savaşçıları: 150 dakikadan fazla aktivitenin çoğunu bir veya iki güne sıkıştıranlar.

Hafta sonu savaşçısı olmanın riskleri

Hafta sonu savaşçısı olmanın beyin sağlığı üzerindeki olumlu etkileri cesaret verici olsa da, uzmanlar bazı risklere de dikkat çekiyor. Fiziksel aktiviteyi kısa bir süreye yoğunlaştırmak, özellikle bu modele alışkın olmayan bireylerde yaralanma riskini artırabilir. Stanford Üniversitesi Longevity Center’dan Dr. Michael Fredericson, egzersiz programlarının kademeli olarak artırılmasını öneriyor ve haftalık 150 dakikalık aktivitenin iki katına çıkarılmasının daha büyük faydalar sağlayabileceğini ekliyor.

Kardiyak elektrofizyolog Dr. Shaan Khurshid ise, bireylerin egzersizlerini yaşam tarzlarına uygun şekilde yapılandırmalarını öneriyor. Hafta sonu savaşçı modeli, düzenli bir programa uyum sağlamakta zorlanan bireyler için esnek bir alternatif sunuyor.

Her türlü hareket önemli 

Araştırmalar, egzersizin nasıl yapılandırıldığına bakılmaksızın sağlık üzerindeki olumlu etkilerini doğruluyor. Haftalık fiziksel aktivite hedeflerine ulaşılabildiği sürece, ister düzenli ister yoğunlaştırılmış bir model izleyin, zihinsel ve fiziksel sağlık üzerinde önemli faydalar sağlamak mümkün. Ancak, fiziksel aktivitelerin güvenli bir şekilde gerçekleştirilmesi ve bireysel ihtiyaçlara göre planlanması gerektiği unutulmamalıdır.

Egzersizin bir zorunluluk olmaktan çıkıp, yaşam tarzının bir parçası haline getirilmesi, hem bireylerin ruh sağlığına hem de uzun vadeli fiziksel sağlığa büyük katkı sağlayabilir.